De werkelijke kosten van verspilling in de chirurgie

Chirurgie is een plek met veel impact om verspilling in de gezondheidszorg te verminderen. In dit blog duiken we in het complexe en confronterende onderwerp van afval en verspilling in de chirurgische zorg en de prijs die we daarvoor betalen. Voor oplossingen bekijken we enkele van de innovatieve en inspirerende initiatieven van teams over de hele wereld die ons helpen om geld te besparen en te werken aan een mooiere, duurzamere toekomst.

Miljoenenverspilling door ongebruikte voorraden

De gezondheidszorg in de VS genereert jaarlijks meer dan 5 miljoen ton afval [1]. Binnen ziekenhuizen is tussen 20 en 70% hiervan rechtstreeks te herleiden tot de operatieafdeling [2, 3]. In de Verenigde Staten produceren ok’s tot 2000 ton afval per dag [4]. Om een beeld te krijgen: dit komt neer op het equivalent van vijf Boeing 747’s vol afval, elke dag opnieuw. In Nederland produceerde de operatieafdeling van het Leids Universitair Medisch Centrum in 2017 meer dan 180 ton afval, met een CO₂-uitstoot van meer dan 1500 ton als gevolg [5]. Deze hoeveelheden zijn enorm. Je zou dan ook kunnen denken dat dit op de een of andere manier een noodzakelijk compromis is om effectieve moderne chirurgische zorg te kunnen leveren. Maar dat is absoluut niet zo.

In 2015 rapporteerde een team van het Johns Hopkins Hospital dat grote ziekenhuizen in de VS alles bij elkaar voor minstens 15 miljoen dollar per jaar aan ongebruikte chirurgische benodigdheden weggooien [6]. Zoals de auteurs uitleggen, komt dit vaak voort uit de routinepraktijk om chirurgisch materiaal samen te voegen in wegwerpverpakkingen, puur voor het gemak en de efficiëntie. Zelfs als alle of de meeste items ongebruikt blijven, wordt na het openen alles weggegooid.

Chirurgische benodigdheden die nog uitstekend en volledig steriel zijn en die we vooral ook hard nodig hebben, worden routinematig weggegooid in Amerikaanse ok’s.

– Professor Richard Redett, directeur plastische en reconstructieve chirurgie, Johns Hopkins Hospital

Rechtstreeks in de vuilnisbak

In een recent onderzoek schatten chirurgen dat 27% van de items die aan het begin van de ingreep op de operatietafel worden geopend, aan het einde van de ingreep nog ongebruikt op de tafel liggen [7]. Deze benodigdheden komen nooit in contact met de patiënt en worden niet gebruikt bij de ingreep, maar belanden rechtstreeks in de vuilnisbak. Alleen al het polypropyleen inpakmateriaal voor chirurgische instrumenten geeft jaarlijks ongeveer 1,3 miljoen kilo afval in Nederlandse ziekenhuizen [8]. Afval op deze schaal brengt enorme kosten met zich mee, zowel voor het milieu als voor de economie.

In Californië ontdekte een team van de UCSF dat er gemiddeld 653 dollar per ingreep werd verspild aan ongebruikte neurochirurgische benodigdheden. Dit kwam neer op 13% van hun totale budget voor chirurgische benodigdheden, wat het ziekenhuis 2,9 miljoen dollar per jaar kostte [9].

In Nederland gingen onderzoekers na wat de kosten voor artikelen voor eenmalig gebruik waren, die werden geopend maar niet gebruikt bij neuro-interventies [10]. Ze ontdekten dat de gemiddelde afvalkosten 515,09 euro per ingreep bedroegen. Bij erg dure ingrepen, zoals het coilen van een aneurysma, was dat maar liefst 1061,55 euro.

In een Frans onderzoek naar algemene chirurgische, urologische en gynaecologische ingrepen werd een mediane kostprijs van 4,10 euro per ingreep gevonden voor geopende maar ongebruikte benodigdheden [11]. In vergelijking met de twee hierboven genoemde onderzoeken is dit waarschijnlijk een weerspiegeling van de onevenredig hoge variabele kosten van de neurologische chirurgie. Maar 4,10 euro per ingreep kwam nog altijd neer op 20,1% van het totale budget voor chirurgische benodigdheden. De onderzoekers schatten dat dit voor hun ziekenhuis een besparing van 100.000 euro per jaar zou kunnen opleveren.

Als een verpakking eenmaal open is, wordt alles weggegooid, of het nu gebruikt wordt of niet.

Maar waarom doen we dit? Iets openen om het vervolgens ongebruikt weg te gooien is contra-intuïtief en contraproductief. Wat kunnen we doen om beter geïnformeerde, duurzame beslissingen te nemen? In alle specialismen en onderzoeken komt één aanbeveling voor het verminderen van afval in de chirurgische zorg herhaaldelijk naar voren: alles draait om voorlichting.

Hoeveel ...?

Weet je wat een gemiddelde endostapler kost? Of een eersteklas totale heupprothese? Materiaal voor een hechting? Een steriele afdekdoek? Zo niet, dan behoor je tot de meerderheid. De resultaten uit dit soort onderzoek laten vaak zien dat de eindgebruikers van chirurgische benodigdheden over het algemeen geen goed beeld hebben van wat deze benodigdheden kosten.

Uit een onderzoek bleek dat orthopedisch chirurgen slechts in 21 procent van de gevallen een nauwkeurige schatting gaven van de kosten van de door hen gebruikte implantaten [12]. Uit onderzoek kwamen vergelijkbare resultaten voor algemene chirurgie, kno-heelkunde en urologie, waarbij artsen in 14% tot 25% van de gevallen de kosten van de materialen die ze routinematig gebruiken nauwkeurig inschatten [13].

Door dit gebrek aan transparantie en kennis over prijzen zijn er grote variaties in de kosten voor een ingreep. Een onderzoek onder handchirurgen in 19 instellingen in Michigan vond een viervoudig verschil in kosten tussen 35 chirurgen die dezelfde drie ingrepen uitvoerden. Tussen de duurste en minst dure kant van het spectrum varieerden de kosten van een enkele ingreep met 22,47 dollar (en een uitstoot van 10,9 kg CO₂) [14]. Het is interessant om te zien dat verschillen in het gebruik van goedkope benodigdheden zoals lakens, handdoeken en gaasjes het meest bijdroegen aan de variaties in kosten en CO₂-uitstoot.

Artsen en klinische teams hebben vaak geen zicht op de prijs van de benodigdheden die ze routinematig gebruiken, waardoor er grote kostenverschillen ontstaan.

Kennis is macht

Artsen zijn niet per definitie verspillend. Als we de kennis en middelen hebben om betere beslissingen te nemen, nemen we die beslissingen meestal ook. Wanneer teams leren om goedkopere benodigdheden te kiezen, leidt dat consistent tot kostenbesparingen en minder afval, blijkt uit onderzoek, zoals een besparing van 58 dollar per laparoscopische cholecystectomie, van 442 dollar per appendectomie, enz. [15, 16].

Hulpmiddelen waarmee teams weloverwogen, transparante beslissingen kunnen nemen over kosten en benodigdheden zijn essentieel. De ‘Surgical Scorecard’, beschreven in een recent artikel (in druk) in het Journal of the American College of Surgeons [17], is zo’n hulpmiddel. Dit is een rapport dat een chirurg krijgt, met een overzicht van de kosten van zijn of haar benodigdheden en operatietijden, en hoe die zich verhouden tot die van collega’s.

Een andere strategie is het bekijken en aanpassen van de ‘voorkeurskaarten’ van chirurgen: de lijst met instrumenten en benodigdheden die ze voor elke ingreep aanvragen. De afdeling urologie van Stanford University liet zien dat het aanpassen van de voorkeurskaarten van chirurgen (waarbij ongebruikte wegwerpbenodigdheden werden verwijderd) resulteerde in 92% minder afval en een potentiële kostenbesparing van 9880 dollar per ok [18].

Met transparante en eenvoudig toegankelijke informatie over de kosten kunnen teams weloverwogen beslissingen nemen om de kosten te verlagen.

Voortrekkersrol om lean te werken

Het zijn juist de chirurgische en perioperatieve teams die een voortrekkersrol kunnen vervullen bij het tegengaan van verspilling en afvalproductie, als ze tenminste goed geïnformeerd en bevoegd zijn. Met transparante prijzen en duidelijke documentatie kunnen wij, de eindgebruikers van chirurgische benodigdheden, vol vertrouwen precies de pragmatische, praktijkgerichte beslissingen nemen waarvoor we zijn opgeleid.

Als het aan zorgverleners ligt, willen we absoluut minder verspillen, minder afval produceren en onze milieu-impact beperken. Uit een multicenter-onderzoek onder chirurgen bleek dat 95% bereid was om hun workflow aan te passen om de hoeveelheid afval te verminderen [19]. In een recente enquête onder cataractchirurgen vond 92% dat er tegenwoordig buitensporig veel afval wordt geproduceerd in de ok en dat dat minder moet worden. En 99% was bezorgd over klimaatverandering en wilde meer herbruikbare opties [20].

Chirurgische teams bevinden zich in een unieke positie om duurzaamheidsinitiatieven te leiden, met toegang tot de belangrijkste stakeholders en de mogelijkheid om zinvolle veranderingen in de leveringsketen te bewerkstelligen.

Veranderingen in de gezondheidszorg zijn een uitdaging. Daarvoor hebben we technologische oplossingen nodig waarmee we transparante en geïnformeerde beslissingen kunnen nemen over de toewijzing van kosten en middelen. Samen kunnen we onze strategieën delen en de benodigde veranderingen doorvoeren, waar het milieu en onze patiënten wel bij varen.

Bij Incision schrijven we graag blogs die het gesprek op gang brengen, teams dichter bij elkaar brengen en op een dynamische manier informeren. Als we samen leren, groeien we samen. Dus doe mee!

Volg ons op LinkedIn, Twitter of Facebook.